Nee, het speciaal onderwijs blijft ook na de invoering van passend onderwijs bestaan. Net als nu, is er ruimte om de huidige 70.000 plaatsen in het speciaal onderwijs in stand te houden.

Met passend onderwijs wordt de organisatie en de bekostiging van kinderen die extra ondersteuning nodig hebben veranderd. Zo krijgen de scholen de verantwoordelijkheid om voor alle kinderen die worden aangemeld een zo passend mogelijke plek te bieden. Dit kan een plek zijn op de eigen school of een plek op een andere school die het kind beter kan ondersteunen. Ouders worden daarbij nauw betrokken. Om aan alle kinderen daadwerkelijk een goede plek te kunnen bieden, gaan reguliere en speciale scholen regionaal samenwerken. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan.

Het huidige systeem stimuleert het labelen van kinderen. Daarbij wordt te veel uitgegaan van wat het kind allemaal niet kan. Inzet van passend onderwijs is dat wordt uitgegaan van wat een kind wel kan en wat er voor nodig is om het onderwijs aan het kind vorm te geven. Wat kan het kind leren en welke ondersteuning is daarbij nodig? Zo komt het accent te liggen op wat het kind wel kan en hoe het mee kan doen. Het geld voor ondersteuning gaat vanaf 2014 naar de samenwerkingsverbanden in de regio. De scholen maken onderling afspraken over de verdeling van deze middelen. Dat scheelt vooral scholen en ouders een heleboel tijd aan het invullen van formulieren en het aflopen van instanties. De scholen binnen het samenwerkingsverbanden kunnen het geld zo verdelen dat beter rekening kan worden gehouden met de verschillen tussen leerlingen. Zo kan beter maatwerk geleverd worden. Een landelijk (bureaucratisch) indicatiesysteem is dan niet meer nodig.

Leraren en scholen hebben de afgelopen jaren al ervaring opgedaan met het begeleiden van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, namelijk de leerlingen die met een rugzak regulier onderwijs hebben gevolgd. Doel is dat met passend onderwijs meer leerlingen onderwijs kunnen volgen in het reguliere onderwijs. Het gaat dan niet zozeer om grote groepen en ook niet van de ene op de andere dag. Landelijk gezien blijft er namelijk financieel ruimte om hetzelfde aantal leerlingen als nu in het (voortgezet) speciaal onderwijs te plaatsen.

Dat neemt niet weg dat als meer kinderen de kans krijgen om met extra ondersteuning naar het reguliere onderwijs te gaan, de leraar nog beter om moet kunnen gaan met verschillen in de klas. Leraren zijn professionals die erin getraind zijn elk kind op zijn niveau te ondersteunen. Maar ze geven ook aan dat ze het soms best moeilijk vinden en de expertise missen om aan speciale behoeftes van kinderen tegemoet te komen. Daarom investeert dit kabinet parallel aan de invoering van passend onderwijs in de professionalisering van leerkrachten. Voor professionalisering in PO, VO en mbo (inclusief register en lerarenopleidingen) is 100 miljoen euro beschikbaar in 2012 en 150 miljoen euro structureel vanaf 2013.

Passend onderwijs betekent niet dat alle leerlingen naar het reguliere onderwijs gaan. Het speciaal onderwijs blijft immers gewoon bestaan voor leerlingen die specialistische ondersteuning nodig hebben. De reguliere en speciale scholen binnen het samenwerkingsverband maken afspraken over de extra ondersteuning aan leerlingen en over welke leerlingen geplaatst kunnen worden in het speciaal onderwijs. Dit gebeurt in nauw overleg met ouders. Kinderen die nu in het speciaal onderwijs zitten, hoeven bij de invoering van passend onderwijs ook niet van de ene op de andere dag over te stappen naar een gewone school. Er blijft ruimte om de huidige 70.000 plaatsen in het speciaal onderwijs te houden. De inzet is echter wel dat het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs niet verder groeit, doordat meer kinderen passend onderwijs krijgen op een reguliere school.

Ouders en school kennen het kind. Daarom is goed samenspel tussen hen belangrijk als het om de beste plek voor het kind gaat. Ouders kiezen altijd zelf de school waarop ze hun kind aanmelden. Als het kind niet op die school terecht kan is de school verantwoordelijk om een andere passende plek aan te bieden. Dat gebeurt in nauw overleg met de ouders. Ouders hebben dus een belangrijke stem in dat proces. Bij verschil van mening met de school kunnen ouders bezwaar indienen bij de school, hun klacht voorleggen aan een landelijke geschillencommissie, een onderwijsconsulent om bemiddeling vragen of naar de rechter gaan.

Ouders waarvan het kind al op school zit kunnen via medezeggenschap invloed uitoefenen op het profiel van de school (welke ondersteuning een school wel of niet kan bieden aan kinderen).

Daarnaast krijgen ouders en leraren ook medezeggenschap op het beleid en de inzet van de middelen van het samenwerkingsverband.

Bij het ouderinformatiepunt 5010 kunnen ouders terecht met alle vragen over onderwijs. Ouders van leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte kunnen er ook voor informatie terecht. Ze kunnen hiervoor mailen of gratis bellen naar 0800-5010.

Voor passend onderwijs is binnen 5010 een extra website gerealiseerd: www.steunpuntpassendonderwijs.nl. Ouders kunnen hier terecht met alle vragen over passend onderwijs, bijvoorbeeld een vraag over de schoolplaatsing van hun kind dat extra ondersteuning nodig heeft, over de invulling van extra ondersteuning en begeleiding, over medezeggenschap in passend onderwijs en over de manier waarop ouders zelf ondersteund kunnen worden. De informatie over passend onderwijs binnen 5010 wordt verzorgd door Balans, CG-Raad en Platform VG.

Met de invoering van passend onderwijs, per 1 augustus 2014, krijgen scholen een zorgplicht. Op basis daarvan moeten zij voor alle leerlingen een passend onderwijsprogramma bieden. De landelijke indicatiestelling voor (v)so en de rugzakken vervalt. In plaats hiervan beoordeelt het samenwerkingsverband per 1 augustus 2014 of een kind mag worden toegelaten tot het (v)so.

In de wet is een overgangsregeling opgenomen. Leerlingen die op 1 augustus 2014 in het (v)so staan ingeschreven, mogen daar nog maximaal 2 jaar blijven. De samenwerkingsverbanden moeten in die 2 jaar beoordelen of speciaal onderwijs nog steeds het best passende aanbod is, of dat er mogelijkheden zijn om de leerling met extra begeleiding in te schrijven op een reguliere school. Wanneer de leerling na het eerste jaar van het so naar het vso gaat, moet volgens de nieuwe systematiek een toelaatbaarheidsverklaring worden afgegeven door het samenwerkingsverband waar de leerling woont. Regionale expertisecentra (rec’s), samenwerkingsverbanden en scholen kunnen ouders informeren over de wijzigingen per 1 augustus 2014.

De hoeveelheid uren die leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs moeten krijgen, verschilt per uitstroomprofiel:

• In de uitstroomprofielen Arbeidsmarktgericht en Dagbesteding moeten de leerlingen ieder leerjaar minimaal 1.000 uur onderwijs krijgen.
• In het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs moeten de leerlingen in de eerste 2 leerjaren minimaal 1.040 uur per leerjaar onderwijs krijgen. In het 3e leerjaar en de jaren daarna moeten zij minimaal 1.000 uur per jaar onderwijs krijgen en in het laatste examenjaar minimaal 700 uur.

Als de regels in het regulier voortgezet onderwijs veranderen, bijvoorbeeld de regels voor de 1.040-uurnorm in de onderbouw, veranderen ook de regels voor het voortgezet speciaal onderwijs. De regels in het speciaal voortgezet onderwijs veranderen pas nadat de regels in het regulier onderwijs zijn aangepast.